سرآمدی خلاقیت و خرد یعنی چی؟
سرآمدی خلاقیت و خرد یعنی چی؟ اولی در کودکی،دومی در بزرگسالی وسومی در اواخر عمر
موضوع هایی هستند که روانشناسان انواع گوناگونی از پیشرفت های برجسته را در طول عمر
با این عنوان ها مطالعه کرده اند.
سرآمدی در کودکی،خلاقیت در بزرگسالی و خرد در اواخر عمر
موضوع هایی هستند که روانشناسان انواع گوناگونی از پیشرفت های برجسته را در طول عمر
با این عنوان ها مطالعه کرده اند.
سرآمدی،خلاقیت و خرد همگی فراتر از سطح بالای هوش تحلیلی هستند که به وسیله آزمون های هوش بهر سنتی سنجیده میشود.
کودکان سرآمد فقط خیلی باهوش نیستند،بلکه استعداد های برجسته دارند،برای نمونه میتوانند
آلات موسیقی را به گونه ای استثنایی و به خوبی بنوازند،یا ریاضیات پیچیده ای را با حداقل آموزش
از همان سال های پیش دبستانی انجام دهند.
بزرگسالان خلاق نیز چیزی فراتر از افراد باهوش هستند
آنان زمینه های جدید را میکاوند و از طریق کشف علمی یا تولید آثار هنری برجسته
سنت های موازین علمی خود را به چالش میکشند.
افراد خردمند با بهره گیری از فهم ژرف،تجربه وسیع و دلسوزی چشم گیر
در مورد مسایل اجتماعی بسیار پیچیده،با شیوه ای آرام،به دقت و به شیوه ای استثنایی داوری میکنند.
سرآمدی،خلاقیت و خرد همه نیرومندی های شخصی هستند که بالقوه میتوانند برای خود دیگران
پیامد های مثبت داشته باشند.
سرآمدی خلاقیت و خرد یعنی چی؟ تعاریف سرآمدی
به پیروی از کارترمن،سرآمدی به عنوان نمره هووش بهر بالای سطح خاص،تعریف شده
اما این تعریف رضایت بخش نبوده است.
ملاحضه اینکه هنرمندان تجسمی،موسیقی دانان و سایرین،بر خلاف برخورداری از هوش بهر متوسط
میتوانند سطوح بالایی از سرآمدی از خود نشان دهند،به تعاریف گسترده تر از سرآمدی منجر شده است.
مدل سه حلقه ای سرآمدی رنزولی
رنزولی سرآمدی را در مدل سه حلقه ای خود شامل موارد زیر تعریف میکند:
۱- توانایی کلی برجسته که با آزمون های هوش بهر یا آزمون های استعداد خاص
برای حیطه هایی مانند توانایی ریاضی،استعداد موسیقی یا پیکر تراشی اندازه گیری میشود.
۲-خلاقیت در دامنه توانایی عالی
۳-سرسپردگی یا تعهد و سطح بالای انگیزش در پرورش مهارت ها و دامنه توانایی عالی.
مقاله مرتبط: زندگی نامه بیل گیتس
سرآمدی و هوش چند گانه
استاد هووارد گاردنر از دانشگاه هاروارد،به پیروی از سنت ترستون پیشنهاد کرده است
که هوش یک سازه یکپارچه نیست.
در عوض هوش های چند گانه وجود دارند،و سرآمدی تنها توانایی کلی بالا را در بر نمیگیرد
بلکه توانایی چشم گیر در یکی از این چند هوش را نیز شامل میشود.
گاردنر هشت نوع هوش را شناسایی کرده است.
زبان شناختی،منطقی،ریاضی،فضایی،موسیقیایی،بدنی-جنبشی،بین فردی،درون فردی و طبیعت گرا.
هوش زبان شناختی به تولید و درک زبان گفتاری و نوشتاری،توان شفاف سازی،محاب سازی و تبیین
و حساسیت به تفاوتهای ظریف معانی در زبان دلالت دارد.
سهولت کارکردن با اعداد،توان اجرای سامانه های نمادی انتزاعی وتوانایی کاوش روابط منطقی بین گزاره های فرضیه ایس عناصر مرکزی هوش منطقی-ریاضی را تشکیل میدهند که برای ریاضیات،منطق و علوم مهم هستند.
هوش فضایی به مهارت های ادراک و انتقال روابط تجسمی۰فضایی دلالت دارد که در معماری یا هنر تجسمی مهم است.
حساسیت به آهنگ،تن و طنین مولفه های کلیدی هوش موسیقیایی به شمار میروند.
هوش بدنی-جنبشی،حساسیت و کنترل بر حرکات بدنی را می رساند و در ورزش و رقص اهمیت دارد.
حساسیت به مقاصد و خواسته های افراد و توان تاثیر گزاری بر دیگران به شیوه های مطلوب،عناصر هوش بین فردی را تشکیل میدهند.
هوش درون فردی به فهم قوت ها و ضعف های روانشناختی خود فرد مربوط میشود و در تصمیم گیری های آگاهانه اهمیت دارد.
هوش طبیعت گرا ،فهم الگو های موجود در محیط های طبیعی را شامل میشود
طبق نظزیه گاردنر هر یک از این چند هوش هم از لحاظ پدیداری فردی
و هم از لحاظ پدیداریی نوعی از روند رشدی متمایزی پیروی میکنند.
هر شکل از هوش با عملیات اساسی یکتایی همراه است که آنها را میتوان با تکالیف آزمایشی و تفاوت های فردی تحلیل
و با آزمونهای روان سنجی ارزیابی کرد.
سرآمدی کودکی و خلاقیت یزرگسالی
این اندیشه که کودکان نابغه رشد میکنند و بصورت بزرگسالان بسیار خلاق بار می آـیند،در پژوهش تایید شده است.
بیشتر کودکان سرآمد بزرگ میشوند و در رشته خود بصورت متخصصان موفق و سازگار بار می آیند.
خلاقیت
خلاقیت توان تولید اثری نو و مفید است.
مدل سامانه ای خلاقیت سیکزنت میهالی
سکزینت میهالی استدلال کرده است که بهتر است خلاقیت به جای یک فرآیند فرد گرا به عنوان فرآیندی سامانه دار
مشتمل بر تعامل پویای سه سمانه متمایز تعریف شود:
۱-فرد با استعداد ها،صفات شخصیتی و انگیزش هایش
۲-حیطه ای که ناد-سامانه،مقرارت،فنون،شیوه های کار و شالوده فکری هدایت گر را شامل میشود
۳- حوزه ای متشکل از افرادی که در یک حیطه کار میکنند(هنرمندان،دانشمندان،منتقدان،سردبیران مجله)
و مقررات و شسوه های مار یکسان خاص حیطه بر آنان حاکم است.
به این ترتیب ،فرآند خلاقیت تعامل بین فردی خلاقی است که در یک حوزه غرقق مطالعه شده
و با اندیشه ای اصیل از آن حوزه سربرآورده است،در حالی که مخاطبان وی نسبت به پذیرش این اندیشه
حالت دو سو گرایی دارند.
برای اینکه خلاقیت رخ بدهد،لازم است مجموعه ای از قواعد و شیوه های کاری از حیطه به فرد منتقل شوند.
سپس فرد باید در محتوای حیطه تغییر نوینی به وجود اورد.
ویژگی های شخصی که خلاقیت را آسان میسازد
صفات شخصی مستعد خلاقیت عبارتند از:استعداد یا قریحه خاصانگیزش درونی برای سخت کار کردن در رشته ای که فرد استعدادش را دارد
مهارت های بخوبی پرورش یافته تفکر واگرا،پذیرا بودن به تجربه،انعطاف پذیری،و داشتن سرشت غیر سنتی.
برای اینکه فرد بتواند مشارکت خلاق داشته باشد باید مقررات حیطه و عقاید رشته را درونی سازد
و از برخی جنبه های آنها ناخشنود باشد
و سپس به تنوعی از اندیشه های تازه برسد.
در این مرحله،هسته خلاقیت،یعنی شناسایی اندیشه های خوب و تازه،توانایی پای بندی به آنها
و کنار زدن اندیشه های کمتر سودمند،فراهم میگردد.
کار های خلاقه که ممکن است به صورت بینش های ناگهای در مورد چگونگی حل مسایل بروز کنند،نوعا به دنبال تلاش سخت در مورد جزییات مربوط به مساله و راه حل های آن و دوره ای از نهفتگی رخ میدهند
که در طی آن مساله گشایی در ناهشیاری شناختی به وقوع می پیوندد.
بیشتر افراد خلاق پیش از آنکه کار را شروع کنند،فرآورده نهایی کار خود را از قبل حس میکنند.
مقدار زیادی از آنان بیان آشکار و متایز کننده جزییات تشکیل دهنده این حس شهودی ابتدایی در مورد فرآورده نهایی است.
سرآمدی خلاقیت و خرد یعنی چی؟ انگیزش و خلاقیت
انگیزش ذاتی یا درونی برای خلاقیت اساسی است.انگیزش ذاتی یعنی میل به پرداختن به فعالیت به خاطر خود
آن فعالیت به جهت اینکه چالش زا،جالب و لذت بخش است،نه برای دستیابی به هدف دیگر.
در مقابل ،انگیزش بیرونی از میل به دستیابی به هدف بیرونی با پرداختن به فعالیتی مانند دریافت
پاداش های اجتماعی یا مالی ناشی میشوند.
خرد
خرد یک سطح استثنایی از شایستگی شخصی و بین شخصی از جمله توانایی های گوش دادن
ارزیابی و توصیه کردن را در بر میگیرد و برای رفاه خود و دیگران بکار میرود.
خرد را به عنوان مرحله ای از رشد شخصیت،مرحله ای از رشد شناختی
یا سطح بالایی از رشد مهارت که هم فرآیند شخصیت و هم شناختی را شامل میشود تعریف میکنند.
خرد به عنوان مرحله نهایی رشد شخصیت است
